In 2020 werd gestart met de voorbereidingen om te komen tot een strategische gebiedsvisie voor de omgeving van Chemelot. De aanleiding hiervoor vormde de strategische visie van Chemelot “Strategie 2050” waarin Chemelot beschrijft waar dit bedrijvencomplex in 2050 wil staan. Uiteraard zal dit de nodige gevolgen voor de directe omgeving. Om deze gevolgen in kaart te brengen werd een werkgroep samengesteld bestaande uit onder meer functionarissen van Chemelot, DSM, Brightland Campus, de gemeenten Stein en Sittard- Geleen en de provincie Limburg. Deze werkgroep ging in het voorjaar van 2020 aan de slag. De directe omgeving van Chemelot werd betrokken bij de uitwerking. Hieronder ook de dorps-en wijkplatforms, het Graetheide comité, de pachters van de gronden van DSM, de LLTB en de vertegenwoordiging van andere bedrijven.
Aan de orde kwamen onderwerpen die voor de werkgelegenheid van groot belang zijn, maar ook het woon- en leefklimaat in de directe omgeving van het terrein van Chemelot. De omgevingspartijen hebben daarbij nauw samengewerkt. De opvatting van de omgeving dat het woon- en leefklimaat door de aanwezigheid van vele bedrijven op Chemelot al zwaar aangetast is vormt hierbij een centraal uitgangspunt. Een verdere aantasting van het woon- en leefklimaat in de toekomst moet zoveel mogelijk worden voorkomen en daar waar mogelijk worden verbeterd.
In de strategische gebiedsvisie omgeving Chemelot geeft Chemelot ook aan dat zij de werkgelegenheid in de komende decennia met vele duizenden arbeidsplaatsen wil vergroten door een aanmerkelijke uitbreiding van de campus en een groei van het aantal bedrijven op het huidige terrein van Chemelot. Het bedrijf wil overstappen naar het gebruik van circulaire grondstoffen. Aardgas en aardolie als belangrijkste grondstoffen, zoals momenteel het geval is, zullen in de toekomst niet meer gebruikt worden waardoor de huidige omvangrijke CO2-uitstoot van Chemelot verleden tijd zal worden. Een uiterst belangrijke stap op weg naar verbetering van het klimaat op onze aarde.
Eind november 2021 is de strategische gebiedsvisie Omgeving Chemelot uitgebracht en ter vaststelling voorgelegd aan de gemeenteraden van Stein en Sittard-Geleen en de provinciale staten van Limburg die hierover in december een besluit hebben genomen. De gebiedsvisie is met enkele moties die nog verwerkt moeten worden, aangenomen.
Vanuit het dorpsplatform Guttecoven is meegewerkt aan de totstandkoming van deze visie. Daarbij bleek dat de dorpsplatforms van Einighausen en Guttecoven dezelfde mening waren toegedaan met betrekking tot de onderwerpen in de visie. Dit heeft geleid tot gezamenlijk commentaar op de voorliggende gebiedsvisie.
Positief is gereageerd op het voornemen van Chemelot om af te stappen van het gebruik van aardgas en aardolie als grondstoffen voor de bedrijven die gevestigd zijn en worden op Chemelot. Ook staan wij positief ten aanzien van het voornemen om het landgoed De Lexhy in de komende jaren mogelijk te gaan gebruiken als terrein waar de campus kan gaan uitbreiden. Er is hiermee veel extra werkgelegenheid gemoeid en daarnaast zullen de laboratoria en proeffabrieken niet leiden tot een verdere aantasting van het woon- en leefklimaat in de omgeving. Dit betekent ook dat het zogenaamde Lexhy-bos in stand zal blijven en toegankelijk(er) zal worden. Verder zijn wij blij met de uitspraak in de strategische gebiedsvisie dat het Graetheide plateau groen blijft en de natuurgebieden en landbouwgebieden ten noorden van de Bergerweg gehandhaafd blijven en beter toegankelijk gemaakt worden. Ook zal op de Graetheide geen zogenaamde insteekhaven worden aangelegd om de circulaire grondstoffen aan te voeren en zullen op de Graetheide en tussen de Bergerweg en de lijn Born-Limbricht geen windmolens geplaatst worden.
Bijzonder positief zijn beide dorpsplatforms over de overname van tal van aanbevelingen van de Technische Veiligheid Commissie Chemelot waarmee meerdere keren met de dorpsplatforms is overlegd. Hierdoor zal de veiligheid aanmerkelijk verbeteren ofschoon nooit voorkomen kan worden dat gevaarlijke situaties op Chemelot kunnen plaatsvinden!
Er zijn door beide platforms ook zorgen geuit. Allereerst over de toekomst van de Oude Postbaan die een belangrijke verbindingsweg vormt voor de aanpalende dorpen. Chemelot en de Brightland Campus willen deze weg het liefst afsluiten maar dan moet er vooraf een passend alternatief gevonden worden. Duidelijk is gemaakt dat het aanleggen van nieuwe op- en afritten voor de A2 op de plaats waar de Bergerweg over de autoweg gaat, onbespreekbaar is voor beide dorpen omdat hierdoor de leefbaarheid in deze dorpen ernstig in het gedrang zou komen.
Verder bestaan er zorgen over de sterke toename van de vervoersbewegingen door de medewerkers die op termijn werkzaam zijn op Chemelot en omgeving en de enorme toename van de goederenstroom als de grondstoffen aardgas en aardolie vervangen worden door circulaire grondstoffen die gewonnen worden uit plastics, banden, mest en ander afval. De fabrieken voor deze activiteiten (de zogenaamde upstream activiteiten) zullen weliswaar buiten onze omgeving gevestigd worden, echter de producten van deze fabrieken zullen naar Chemelot per schip, trein en/of vrachtwagen vervoerd moeten worden om gebruikt te kunnen worden door de bedrijven op Chemelot (de zogenaamde downstream activiteiten). Nu worden de aardgas en aardolie per pijpleiding aangevoerd vanuit Antwerpen en/of Rotterdam. Duidelijk kenbaar is gemaakt door alle omgevingspartijen dat in de nabije omgeving van Chemelot geen plaats meer is voor de vestiging van bedrijven die downstream activiteiten verrichten, anders dan op de bestaande industrieterreinen.
Vol is vol, het huidig woon -en leefklimaat is al te zwaar aangetast!
Teleurgesteld zijn beide dorpsplatforms over het feit dat in de strategische gebiedsvisie geen duidelijke milieu-ambitie is opgenomen; er wordt enkel en alleen gesproken over het streven naar een milieu- ambitie in samenspraak met de omgeving.
Tenslotte hebben beide dorsplatforms laten weten dat beide dorpen graag in aanmerking willen komen voor de bouw van nieuwe woningen om zowel de huidige woningzoekers en de vele nieuwe medewerkers die in de komende decennia verwacht worden, passend te huisvesten. Dit wordt mede van belang geacht om beide dorpen in de toekomst te laten voortbestaan en voor het behoud van de aanwezige gemeenschappelijke voorzieningen.